Zasady dziedziczenia ustawowego (czyli zasady, które mają zastosowanie w przypadku, gdy osoba zmarła nie pozostawiła testamentu albo powołany spadkobierca nie zamierza bądź nie chce dziedziczyć po zmarłym) uregulowane są w przepisach Kodeksu cywilnego (art. 931 – 940 kc). Warto zaznaczyć, że pomimo iż w polskim systemie prawnym Ustawodawca daje pierwszeństwo woli wyrażonej w testamencie tzn. ważny testament ma zawsze pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym, w praktyce dużo częściej dochodzi do dziedziczenia właśnie na zasadach ustawowych.
W myśl obowiązującego prawa w pierwszej kolejności do dziedziczenia uprawnione są najbliższe spadkodawcy osoby czyli: małżonek spadkodawcy oraz jego dzieci. Osoby te dziedziczą w częściach równych - przy czym małżonek nie może dziedziczyć mniej niż ¼ całości masy spadkowej (art. 931 § 1 kc). W sytuacji, gdy dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, wówczas przypadający mu udział spadkowy przypada jego dzieciom w równych częściach (art. 931 § 2 kc). Z kolei w przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił zstępnych (tj. dzieci oraz wnuków), wówczas do dziedziczenia z ustawy powołani są: małżonek spadkodawcy i rodzice – znowelizowanymi przepisami „przesunięto” zatem rodzeństwo spadkodawcy do dalszej kategorii spadkowej! Udział spadkowy dziedziczących w zbiegu z małżonkiem spadkodawcy rodziców wynosi ¼ całości spadku. Natomiast gdy spadkodawca nie miał ani małżonka ani zstępnych, to w takim przypadku cały spadek przypada jego rodzicom - w równych częściach (art. 932 § 3 kc).
Z kolei w sytuacji, gdy jedno z rodziców nie dożyło spadku, przypadający mu udział spadkowy należy się rodzeństwu spadkodawcy w częściach równych (art. 932 § 4 kc). W myśl obowiązującego prawa rodzeństwo może zatem dziedziczyć samodzielnie (jeśli spadkodawca nie miał zstępnych i małżonka a oboje rodzice spadkodawcy nie żyją), bądź w zbiegu z małżonkiem (gdy oboje rodzice nie żyją a spadkodawca nie ma zstępnych) albo też wspólnie z jednym z rodziców (jeśli spadkodawca nie miał małżonka ani zstępnych a drugi rodzic nie żyje).
W przypadku braku małżonka, krewnych oraz pasierbów spadek przypadnie gminie – właściwej według ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy albo Skarbowi Państwa (jeśli nie da się ustalić ostatniego miejsca zamieszkania albo znajdowało się ono poza granicami Polski).
