Umowa pożyczki podlega przepisom kodeksu cywilnego (art. 720 – 724 kc). Przez umowę taką dający pożyczkę zobowiązuje się do przeniesienia na własność pożyczkobiorcy określonej sumy pieniędzy (bądź innych rzeczy określonych co do gatunku), a ten z kolei zobowiązuje się do zwrotu w określonym terminie tej samej ilości pieniędzy albo tej samej ilości i jakości rzeczy oznaczonych co do gatunku.
Istotą umowy pożyczki jest zatem zgodne złożenie oświadczeń woli stron – dającego pożyczkę oraz pożyczkobiorcy. Jest to umowa o charakterze konsensualnym, której cechą charakterystyczną jest przeniesienie własności przedmiotu przez pożyczkodawcę na pożyczkobiorcę. Należy podkreślić, że do przeniesienia własności rzeczy oznaczonych co do gatunku niezbędne jest faktyczne przeniesienie ich posiadania.
Umowa pożyczki może zostać zawarta w dowolnej formie (ustnej, pisemnej, aktu notarialnego, a także poprzez tzw. czynności konkludentne czyli – dorozumiane).
Należy jednak pamiętać, że każda umowa pożyczki, która przekracza pięćset złotych, powinna być potwierdzona na piśmie.
Dowodem wydania pożyczki może być między innymi: pokwitowanie, rewers, skrypt dłużny itp.
Warto również wspomnieć, że dający pożyczkę może odstąpić od umowy pożyczki i jednocześnie odmówić wydania określonego przedmiotu pożyczki, jeśli ma uzasadnione wątpliwości co do zwrotu pożyczki, ze względu na problemy majątkowe pożyczkobiorcy. Przy czym uprawnienie takie nie przysługuje dającemu pożyczkę, jeśli w momencie zawierania umowy wiedział albo z łatwością mógł się dowiedzieć o problemach majątkowych pożyczkobiorcy (uprawnienie to jest konsekwencją konsensualnego charakteru umowy pożyczki). Problemy majątkowe oznaczają całokształt bieżącej sytuacji materialnej pożyczkobiorcy.
Aby odstąpienie od umowy pożyczki było skuteczne należy złożyć oświadczenie woli w dowolnej formie. Przy czym, jeśli umowa pożyczki zawarta została w formie pisemnej – wówczas odstąpienie również powinno nastąpić w tej formie.
Na zakończenie warto zaznaczyć, że wszelkie roszczenia pożyczkobiorcy o wydanie przedmiotu pożyczki przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od momentu, gdy przedmiot umowy miał zostać mu wydany (722 kc).
Natomiast, w przypadku gdy termin zwrotu pożyczki nie jest określony, wówczas dłużnik zobowiązany jest do dokonania zwrotu w ciągu sześciu tygodni po wypowiedzeniu umowy przez pożyczkodawcę (art. 723 kc).
Hanna Bukowska LL.M.
