Jedną z podstawowych form współpracy, w sposób zorganizowany i uporządkowany prawnie, jest prowadzenie wspólnej działalności w ramach spółki cywilnej. Instytucja ta uregulowana jest w przepisach kodeksu cywilnego, w artykułach od 860 do 875 i stanowi najmniej sformalizowaną formę współdziałania w ramach spółki.
Decydując się na tę formę współpracy, wspólnicy powinni zawrzeć umowę spółki w formie pisemnej. Przez zawarcie umowy wspólnicy zobowiązują się do współdziałania dla osiągnięcia wspólnie oznaczonego celu oraz do wniesienia wkładów. Wkład wspólnika może mieć charakter finansowy, bądź polegać na świadczeniu usług. Przy czym w przypadku spółki cywilnej obowiązuje domniemanie, że wkłady wniesione przez wspólników są równe, tzn. mają taką samą wartość (niezależnie od ich faktycznej wartości). Od momentu wniesienia do spółki, wkłady wspólników stanowią ich wspólną własność. Jednakże w trakcie trwania spółki współwłasność ta ma charakter łączny, co oznacza, że wspólnik nie może rozporządzać swoim udziałem we wspólnym majątku. Ponadto niedopuszczalne jest żądanie podziału wspólnego majątku wspólników.
Wspólnicy odpowiadają w sposób solidarny za wszelkie zobowiązania spółki cywilnej.
Warto również wspomnieć, ze każdy ze wspólników spółki cywilnej jest uprawniony i zobowiązany do prowadzenia jej spraw (art. 865 kc). W sprawach, które nie przekraczają zwykłego zarządu, każdy ze wspólników może działać samodzielnie – bez uprzedniej uchwały wspólników, chyba że przynajmniej jeden ze wspólników wyrazi sprzeciw (w takim przypadku wymagana jest uchwała wspólników).
Każdy ze wspólników jest jednocześnie uprawniony do reprezentowana spółki, chyba że kwestia reprezentacji uregulowana została odmiennie w umowie spółki.
Na zakończenie warto jeszcze w paru słowach poruszyć kwestię wypłaty zysków. Co do zasady każdy ze wspólników może żądać podziału i wypłaty zysków dopiero po rozwiązaniu spółki. Jednakże, jeżeli umowa spółki zawarta została na okres dłuższy niż rok, wówczas wspólnicy mogą domagać się podziału i wypłaty zysków na koniec każdego roku obrachunkowego (art.868 kc).
Hanna Bukowska LL.M.
