Skarga pauliańska (zwana również roszczeniem pauliańskim, tzw. actio Paulina - instytucja ta wywodzi się bowiem jeszcze z prawa rzymskiego) jest to rodzaj powództwa, którego przedmiotem jest żądanie uznania danej czynności prawnej za bezskuteczną wobec wierzyciela . Przy czym istotne jest, to że sytuacja wierzyciela w związku z dokonaniem tej czynności, uległa pogorszeniu. Istotą skargi paulińskiej jest zatem to, że umożliwia ona realną ochronę interesów wierzyciela przed wyprowadzaniem majątku przez jego dłużnika.
W praktyce nierzadkie są sytuacje, gdy dłużnicy, przewidując możliwość problemów finansowych w przyszłości, (czyli po prostu, że ich majątek może zostać zajęty przez komornika), sprzedają składniki majątku lub dokonują darowizn. W takiej sytuacji, gdy wierzyciel nie będzie w stanie odzyskać należności, może wystąpić do sądu z pozwem o uznanie krzywdzącej go czynności (np. umowy sprzedaży, czy też darowizny) za bezskuteczną w stosunku do niego. Należy podkreślić, że skarga paulińska jest obwarowana przesłankami, które muszą zostać bezwzględnie spełnione, aby wierzyciel mógł skutecznie podważyć czynność prawną dokonaną przez dłużnika z osobą trzecią:
· po pierwsze, dłużnik dokonał czynności prawnej z osobą trzecią z pokrzywdzeniem wierzycieli (czynność jest dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli, jeżeli wskutek tej czynności dłużnik stał się niewypłacalny bądź stał się niewypłacalny w wyższym stopniu, niż był przed dokonaniem czynności - art. 527 § 2 K.c.);
· po drugie, w wyniku czynności prawnej (dokonanej przez dłużnika) osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową;
· po trzecie, dłużnik dokonując czynności prawnej działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli (oznacza to, że wierzyciel powinien wykazać, że dłużnik zdawał sobie sprawę z ciążącego na nim obowiązku spłacenia wierzycieli, a także z tego że pozbywając się części swojego majątku uniemożliwi wierzycielom odzyskanie pieniędzy);
· po czwarte, osoba trzecia, która uzyskała korzyść wskutek czynności dłużnika działała w złej wierze (czyliwiedziała, bądź przy zachowaniu należytej staranności mogła się dowiedzieć o tym, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli).
Skorzystanie przez wierzyciela ze skargi pauliańskiej polega na złożeniu w sądzie odpowiedniej treści pozwu. Przy czym stroną pozwaną będzie osoba trzecia, która dokonała czynności prawnej z dłużnikiem. W pozwie żąda się ustalenia przez sąd, że dana czynność prawna dokonana przez pozwanego z dłużnikiem jest bezskuteczna w stosunku do powoda. Należy podkreślić, ze jeżeli sąd uwzględni powództwo, to wówczas czynność prawna pozostanie nadal ważna, jednakże stanie się jednocześnie bezskuteczna wobec tego wierzyciela, który ją zaskarżył. Na zakończenie należy jeszcze wspomnieć, że na złożenie skargi pauliańskiej, wierzyciel ma pięć lat, licząc od dnia dokonania kwestionowanej czynności, przy czym bez znaczenia jest to, kiedy wierzyciel o tej czynności się dowiedział.
Hanna Bukowska LL.M.
Komentarze
Bodek
Nie.
Edward