Decydując się na zakup psa, warto pamiętać, że obowiązujące przepisy nakładają na właścicieli czworonogów szereg konkretnych obowiązków…
Jednym z najczęstszych problemów związanych z posiadaniem psa są niestety pogryzienia osób trzecich, wynikające nierzadko z niedopilnowania zwierzęcia. Właściciel dość często ma mylne wyobrażenie o swoim czworonogu, co w konsekwencji może prowadzić do niezachowania należytej ostrożności i wyrządzenia poważnej szkody innej osobie. Szkoda taka może polegać na zniszczeniu rzeczy (np. ubrania) bądź na pogryzieniu (najbardziej narażone są dzieci!). W takim przypadku w grę wchodzą dwa rodzaje odpowiedzialności właściciela: cywilna (czyli odszkodowawcza) oraz karna.
Odpowiedzialność cywilna przewidziana jest w art. 431 Kodeksu cywilnego, w myśl którego: „Kto zwierzę chowa albo się nim posługuje, obowiązany jest do naprawienia wyrządzonej przez nie szkody niezależnie od tego, czy było pod jego nadzorem czy też zabłąkało się lub uciekło, chyba że ani on, ani osoba, za którą ponosi odpowiedzialność, nie ponoszą winy” (§ 1). Ponadto: „Chociażby osoba, która zwierzę chowa lub która się nim posługuje, nie była odpowiedzialna według przepisów paragrafu poprzedzającego, poszkodowany może od niej żądać całkowitego lub częściowego naprawienia szkody, jeśli z okoliczności, a zwłaszcza z porównania stanu majątkowego poszkodowanego i tej osoby, wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego” (§ 2).
Wskazany przepis w sposób jednoznaczny wprowadza zasadę odpowiedzialności właściciela zwierzęcia a także osoby, która sprawuje pieczę nad nim – niezależnie od posiadanego tytułu prawnego!
Warto również podkreślić, że warunkiem odpowiedzialności jest wina (również wina nieumyślna) - a zatem osobie sprawującej nad psem pieczę można przypisać zarzut przynajmniej niedochowania należytej staranności. Stopień zawinienia wpływa zatem na stopień odpowiedzialności właściciela bądź osoby sprawującej pieczę nad zwierzęciem. Przy czym istotnej jest również, że zgodnie z dalszą częścią analizowanego przepisu, odpowiedzialność właściciela bądź innej osoby powstanie również w przypadku, gdy wymagać będą tego tzw. zasady współżycia społecznego!
Ponadto, w myśl art. 362 Kodeksu cywilnego, jeśli poszkodowany w jakimś stopniu przyczynił się do powstania szkody, wówczas obowiązek jej naprawienia po stronie właściciela ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu… Należy także zaznaczyć, że ciężar dowodowy jest rozdzielony. W praktyce oznacza to, że poszkodowany zobowiązany jest do wykazania rozmiarów szkody oraz faktu jej spowodowania przez to konkretne zwierzę. Natomiast zgodnie z art. 361 KC osoba zobowiązana do odszkodowania ponosi odpowiedzialność jedynie za normalne następstwa zaniechania albo działania – z którego wynikła szkoda.
Hanna Bukowska LL.M.
