Problematyka poręczenia regulowana jest w kodeksie cywilnym, w artykułach od 876 do 887. Istotą umowy poręczenia jest przyjęcie na siebie zobowiązania na wypadek sytuacji, gdyby dłużnik nie wywiązał się względem wierzyciela ze swojego pierwotnego zobowiązania. Poręczenie może być udzielone zarówno za wiedzą dłużnika bądź bez jego wiedzy.
Cechą charakterystyczną tego typu zobowiązania jest obowiązek złożenia oświadczenia przez poręczyciela na piśmie. W przeciwnym razie oświadczenie takie jest nieważne.
O tym jak duże jest zobowiązanie wynikające z faktu poręczenia każdorazowo decyduje zakres zobowiązania dłużnika głównego względem wierzyciela, należy jednak podkreślić, że nie może zwiększać zobowiązania poręczyciela czynność prawna dokonana przez dłużnika z wierzycielem już po powstaniu poręczenia.
W sytuacji, gdy dłużnik główny opóźnia się ze spełnieniem świadczenia, wierzyciel powinien niezwłocznie powiadomić o tym fakcie poręczyciela. Odpowiedzialność poręczyciela ma co do zasady charakter solidarny (poręczyciel staje się współdłużnikiem solidarnym), chyba ze strony w umowie zastrzegły inaczej.
Warto podkreślić, że jeżeli termin płatności zobowiązania nie został w żaden sposób określony (bądź jeżeli płatność zobowiązania zależy od złożenia wypowiedzenia) to wówczas poręczyciel może, po upływie sześciu miesięcy od złożenia oświadczenia o poręczeniu, zażądać od wierzyciela aby ten wezwał dłużnika do zapłaty bądź dokonał wypowiedzenia z najbliższym możliwym terminem. W sytuacji, gdy wierzyciel nie postąpi zgodnie z żądaniem poręczyciela- poręczenie wygasa z mocy prawa.
Warto ponadto wspomnieć, ze poręczycielowi przysługują względem wierzyciela te same zarzuty, które przysługuję dłużnikowi. Natomiast w razie śmierci dłużnika poręczyciel nie może powoływać się na ograniczenie odpowiedzialności wynikające z przepisów prawa spadkowego (art. 883§3).
Kończąc warto podkreślić że w sytuacji, gdy poręczyciel dokonał zapłaty, powinien niezwłocznie zawiadomić o tym fakcie dłużnika głównego, jest to o tyle istotne, że jeśli tego nie uczyni a dłużnik zobowiązanie wykona, to poręczyciel nie może od dłużnika domagać się zwrotu tego co sam zapłacił wierzycielowi (nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy dłużnik działa w złej wierze).
Ponadto, jeżeli poręczenie udzielone zostało za wiedzą dłużnika, dłużnik zobowiązany jest do niezwłocznego zawiadomienia poręczyciela o fakcie spłacenia długu, jeśli tego nie uczyni - a poręczyciel sam zaspokoi wierzyciela - to może od dłużnika domagać się zwrotu tego co sam wierzycielowi zapłacił (nie dotyczy to jednak sytuacji, gdy poręczyciel działał w złej wierze).
Hanna Bukowska LL.M.
