Zagadnienie roszczeń matki w przypadku dziecka pozamałżeńskiego regulują obowiązujące przepisy Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego w artykułach 141 i nast. Wbrew powszechnie utartemu przekonaniu, pomimo braku sformalizowanego związku, ojciec dziecka nie będący mężem ma pewne, ściśle określone prawem obowiązki, względem kobiety będącej z nim w ciąży. Zobowiązany jest on bowiem do przyczyniania się w odpowiednim rozmiarze do pokrycia wydatków związanych z ciążą oraz porodem - w tym zobowiązany jest do pokrycia wydatków trzymiesięcznego utrzymania matki dziecka w okresie porodu. Poza tym istnieje możliwość ubiegania się przez matkę o wydłużenie okresu udziału ojca dziecka w kosztach swojego utrzymania. W takim wypadku należy wskazać ważne okoliczności uzasadniające takie żądanie.
Warto również wspomnieć, że w przypadku poniesienia przez matkę dziecka, innych poważnych kosztów (koniecznych wydatków bądź szczególnych strat majątkowych) związanych z ciążą czy porodem, może ona domagać się, aby ojciec dziecka poniósł odpowiednią część tych wydatków.
Należy podkreślić, ze roszczenia przysługujące matce dziecka w związku z ciążą i porodem przysługują jej również w przypadku, gdy dziecko urodziło się nieżywe.
W przypadku ciąży w związku pozamałżeńskim sytuacja związana z uczestnictwem ojca dziecka w ponoszeniu wydatków i kosztów jest o tyle skomplikowana, że pojawia się problem z ustaleniem ojcostwa (ustalenie ojcostwa możliwe jest dopiero po urodzeniu się dziecka). W trakcie ciąży, co najwyżej może zostać uwiarygodnione ojcostwo danego mężczyzny. W przypadku takiego uwiarygodnienia możliwe jest żądanie udziału w kosztach utrzymania matki w okresie porodu i dziecka w ciągu trzech pierwszych miesięcy po urodzeniu, mężczyzny jeszcze przed urodzeniem się dziecka (art. 142 kro).
Opisane wyżej roszczenia matki przedawniają się z upływem trzech lat - licząc od dnia porodu.
Hanna Bukowska LL.M.
