W Polskim porządku prawnym obowiązuje zasada tzw. powagi rzeczy osądzonej (tzw. Res iudicata) najogólniej i najprościej mówiąc oznacza ona, że nie ma możliwości sądzenia się dwa razy o to samo, pomiędzy tymi samymi stronami. Zasada ta jednak w żadnym stopniu nie stoi w sprzeczności, ani nie ogranicza możliwości ponownego dochodzenia roszczeń w zakresie wysokości zasądzonych już alimentów. Zgodnie z art. 135 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres alimentów zależy bowiem z jednej strony od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego, z drugiej od majątkowych i zarobkowych potrzeb zobowiązanego do alimentów. W praktyce oznacza to, że zaistnienie jakiejkolwiek zmiany w obrębie jednego albo obu wymienionych czynników, stanowi wystarczającą przesłankę do wystąpienia z żądaniem zmiany w zakresie wysokości zasądzonych świadczeń alimentacyjnych.
Zmiany wysokości alimentów może domagać się zatem nie tylko osoba do nich uprawniona, ale także osoba zobowiązana do ich płacenia - jeśli nastąpią w jej życiu zmiany mające wpływ na rzeczywistą sytuację majątkowo-zarobkową. Sąd orzekający za podstawę rozstrzygnięcia bierze zawsze stan faktyczny istniejący w momencie wydawania rozstrzygnięcia.
Warto zauważyć, że zakres potrzeb osoby uprawnionej do alimentów zależy bezpośrednio od jej wieku i w związku z tym zupełnie inaczej wygląda w okresie pierwszych lat życia dziecka, a inaczej w okresie szkolnym i później… Zgodnie z przyjętymi przez Ustawodawcę założeniami obowiązek alimentacyjny obejmuje bowiem nie tylko zaspokajanie podstawowych potrzeb egzystencjalnych (takich jak wyżywienia, ubrania, środki higieniczne czy lekarstwa…) ale także zabezpieczanie innych potrzeb, wpływających na prawidłowy rozwój emocjonalny, intelektualny, duchowy czy społeczno-kulturalny.
Należy pamiętać, że każde żądanie zmiany wysokości alimentów wymaga złożenia pozwu do właściwego sądu. Bardzo ważne jest również prawidłowe i w miarę możliwości wyczerpujące uzasadnienie żądania (wraz ze wskazaniem dowodów, przede wszystkim udokumentowanie ponoszonych wydatków!). W zakresie dokumentowania i udowadniania ponoszonych wydatków bardzo pomocne mogą okazać się tzw. arkusze kalkulacyjne, które dostępne są powszechnie w Internecie…
Hanna Bukowska
