Obok umów o dzieło powszechnie w obrocie występują również umowy zlecenia. Problematyka umów zlecenia regulowana jest przepisami kodeksu cywilnego w artykułach od 734 do 757.
Są to umowy pozostawiające stronom wiele pola do swobodnego kształtowania wzajemnych uprawnień i zobowiązań.
Najogólniej rzecz biorąc przez umowę zlecenia jedna ze stron (przyjmujący zlecenie, zleceniobiorca) zobowiązuje się do dokonania konkretnej czynności prawnej na rzecz drugiej strony (zleceniodawcy, dającego zlecenie).
Umowa zlecenia z samej swej istoty jest umową odpłatną. Oznacza to, że jeżeli z treści umowy (czy też z okoliczności) nie wynika jednoznacznie, że strona zobowiązuje się do wykonania umowy bez wynagrodzenia, takie wynagrodzenie zleceniobiorcy się należy.
Co do zasady umowę zlecenia zleceniobiorca (przyjmujący zlecenie) zobowiązany jest wykonać osobiście. Jednakże dopuszczalne jest powierzenie wykonania zlecenia osobie trzeciej, jeżeli możliwość taka wynika z umowy, zwyczaju bądź strona jest zmuszona do tego ze względu na okoliczności sprawy. Przy czym w takiej sytuacji należy niezwłocznie powiadomić zleceniodawcy o takim fakcie. Warto zaznaczyć, że w przypadku tzw. zastępczego wykonania zlecenia osoba, która wykonuje je w zastępstwie, odpowiedzialna jest względem każdej ze stron umowy (przy czym w sytuacji, gdy przyjmujący zlecenie ponosi odpowiedzialność za czynności wykonywane przez osobę zastępującą, wówczas odpowiadają oni solidarnie).
Istotną cechą (która również decyduje o popularności tego typu umów) jest prawo dającego zlecenie do wypowiedzenia umowy w każdym czasie (powinien jednak zwrócić zleceniobiorcy wydatki, które ten dotychczas poniósł w związku z realizacją zlecenia). Ponadto w przypadku zlecenia odpłatnego, zleceniodawca zobowiązany jest zapłacić zleceniobiorcy częściowe wynagrodzenie odpowiadające dokonanym czynnościom oraz naprawić szkodę, jeżeli wypowiedzenie nastąpiło bez ważnego powodu.
Z kolei zleceniobiorca (przyjmujący zlecenie) może wypowiedzieć je w każdym czasie, jednak jeśli zlecenie ma charakter odpłatny i wypowiedzenie nastąpiło bez żadnego powodu, wówczas odpowiedzialny jest on za szkodę wobec zleceniodawcy (dającego zlecenie).
Na zakończenie warto wspomnieć, że co do zasady roszczenia z tytułu umowy zlecenia przedawniają się z upływem dwóch lat (dotyczy to zwłaszcza roszczeń o wynagrodzenie czy zwrot poniesionych wydatków).
Hanna Bukowska L.LM.
