Umowy są czynnościami prawnymi, które najogólniej mówiąc, stanowią źródło konkretnie określonych zobowiązań i uprawnień dla umawiających się stron. Warto zauważyć, że nie wszystkie umowy charakteryzują się tymi samymi cechami. Obowiązujące przepisy przewidują bowiem pewne typy umów dla konkretnych stosunków o charakterze zobowiązaniowym...W polskim porządku prawnym obowiązuje między innymi zasada konsensualności umów. Najprościej mówiąc oznacza to, że już samo złożenie przez strony zgodnych oświadczeń woli powoduje powstanie stosunku prawnego (czyli po prostu umowa dochodzi do skutku). Przykładem umowy konsensualnej jest umowa sprzedaży nieruchomości (przy czym, należy pamiętać, że w tym przypadku musi być zachowana również forma aktu notarialnego!), czy też umowa najmu. Natomiast umowa realna stanowi w Polsce raczej czynność prawną o charakterze wyjątkowym. Aby umowy tego typu stały się skuteczne, wymagane jest bowiem (poza złożeniem zgodnych oświadczeń woli stron) dokonanie dodatkowych czynności, np. wpis do odpowiedniego rejestru o charakterze konstytutywnym, czy też przeniesienie faktycznego władztwa nad daną rzeczą. Przykładem umowy realnej może być przechowywanie - w przypadku tego typu umowy konieczne jest bowiem również przekazanie rzeczy do przechowywania. Do umów realnych zaliczyć należy również zastaw (przy czym nie jest umową realną zastaw rejestrowy, gdyż w takim przypadku rzecz objęta zastawem może pozostać u zastawcy czyli dłużnika – co stanowi wyjątek w przypadku zastawu), czy też umowa użyczenia.
Na zakończenie warto wspomnieć, że korzenie dzisiejszego podziału na umowy realne i konsensualne sięgają jeszcze do czasów prawa rzymskiego…
Hanna Bukowska LL.M.
